Cờ vua là một bộ môn trí tuệ vô cùng hay và hấp dẫn. Môn chơi này được rất nhiều người yêu thích không chỉ ở Việt Nam mà có ở trên toàn thế giới. Sau đây là những thông tin về lịch sử và cách chơi cờ vua dễ hiểu nhất với ngay cả những người mới.
7m bio
Cờ vua không phải là một bộ môn đơn giản. Để chơi được và có những sự phát triển nhất định trong kỹ năng. Bạn cần tìm hiểu những kiến thức cơ bản và rèn luyện để có phong cách chơi của riêng mình.
May mắn thay, vua Shahram rất hứng thú với trò chơi này. Ông liền muốn ban thưởng châu báu quý giá cho vị hiền triết nọ. Nhưng đó không phải là điều ông mong muốn. Ông tiến lên bàn cờ vua, và đặt một hạt lúa mì lên ô đầu tiên, hai hạt lúa mì lên ô thứ hai và yêu cầu nhà vua tiếp tục xếp lúa lên bàn cờ. Như thế, số hạt lúa trong ô liền sau gấp đôi so với ô trước đó. Lúa đầu nhà vua tức giận vì nghĩ vị hiền triết đùa giỡn với mình. Cho đến khi ông hạ lên cho người hầu thực hiện đúng theo yêu cầu của vị hiền triết thì cả cung điện liền bị quá tải cả về nhân lực lẫn vật lực.
-
Mục đích của mọi ván cờ đều là Chiếu hết đối phương. Một khi quân vua bị rơi vào thế chiếu và không còn cách nào để thoát ra, khi ấy bạn có thể Chiếu hết.
-
Có 3 con đường kỳ thủ có thể đi để có thể Chiếu hết đối thủ. Một là, di chuyển tránh các thế chiến nhưng không nhập thành. Hai là, dùng một cách khác để tránh vị trí chiếu. Ba là, cố gắng bắt quân đang tấn công quân vua.
Cờ hòa trong cờ vua:
Bước 2: Xếp hàng thứ nhất – tức là hàng được đánh số 1 và gần với người chơi nhất. Xếp từ ngoài vào trong lần lượt:
-
Ký hiệu quân, ô cờ đang đứng, ô cờ di chuyển đến. Riêng đối với quân tốt là chỉ đọc/ghi bằng ô cờ đang đứng – ô cờ di chuyển đến hoặc ô cờ di chuyển đến.
-
Nước bắt quân được ký hiệu là “:” hoặc “x”. Ví dụ T:e5
-
Nhập thành gần ký hiệu là 0-0; Nhập thành xa ký hiệu là 0-0-0.
-
Nước chiếu được ký hiệu là “+”. Ví dụ Tb4+
-
Nước chiếu hết ký hiệu bằng “#” hay “x”.
-
Nước phong cấp ghi theo nguyên tắc: Ô quân tốt đang đứng + ô quân tốt di chuyển đến = quân phong cấp. Ví dụ a7-a8=H.
Ở những giải đấu chuyên nghiệp, ghi chép cờ vua là bắt buộc. Nó giúp đảm bảo tính công bằng và minh bạch ngoài ra tránh những lỗi kỹ thuật cơ bản của kỳ thủ. Ngoài ra, ghi chép ván cờ cũng là tư liệu hữu ích của kỳ thủ học hỏi và nâng cao kinh nghiệm và kỹ năng của mình.
Chiếu hết trong cờ vua:
7m bio
Cờ vua là một môn thể thao trí tuệ. Có thể nói cách chơi cờ vua là nghệ thuật vận dụng linh hoạt các quân cờ vào chiến thuật của mình. Nắm rõ tác dụng cũng như nguyên tắc di chuyển của các quân cơ chính là một trong những yêu cầu quan trọng.
7m bio
Nguyên tắc cơ bản nhất trong cách chơi cờ vua là bảo vệ tốt vua của mình và tìm cách bắt quân vua của đối thủ. Theo đó, một ván cờ có thể có các kết quả như Chiếu hết, Cờ hòa, Chịu thua hoặc hết giờ.
-
a1 và h1 là vị trí của hai quân xe
-
b1 và g1 là vị trí của hai quân mã
-
c1 và f1 là vị trí của hai quân tượng
-
Đặt quân hậu vào ô màu trùng với màu cờ mà bạn đang giữa. Ví dụ bạn đang cầm cờ trắng thì đằng quân hậu vào ô màu trắng
-
Đặt quân vua vào vị trí trống còn lại của hàng thứ nhất.
Bước 3: Xếp hàng thứ hai. Bạn xếp 8 quân tốt/ chốt còn lại vào các ô tương ứng trên hàng thứ hai.
Điều đầu tiên: người chơi phải nắm rõ cách di chuyển của các quân cờ.
-
Quân Xe có thể tiến lùi hoặc sang ngang đến những ô còn trống hoặc các ô mà đối thủ đang chiếm giữa để bắt quân tuy vậy quân Xe không thể nhảy qua quân đó.
Quân Hậu tổ hợp của quân Tượng và quân Xe
Quân Tốt/Chốt di chuyển thẳng và bắt quân chéo.
Các luật chơi đặc biệt trong cờ vua trên có thể khiến ván cờ có nhiều chuyển biến đáng kể. Đây cùng là những quy luật bạn phải nắm chắc và luyện tập để nâng cao kỹ thuật của bản thân.
-
Là tình thế người chơi đến lượt đi không bị chiếu. Nhưng họ cũng không thể thực hiện bất kỳ nước đi nào đúng luật.
-
Ngoài ra, Người chơi có quyền thủ hoà nếu một thế cờ được lặp lại chính xác ba lần (không nhất thiết phải lặp lại ba lần liên tiếp). Hoặc 50 nước đi liên tiếp được đánh ra mà không có một người chơi nào bắt quân của đối phương. Đôi khi cờ hòa đơn giản là do các kỳ thủ muốn ngừng chơi và đồng ý kết quả hòa.
Về cơ bản mỗi người chơi đều cố gắng vận dụng các quân cờ. Để đạt được Chiếu hết hoặc cầm hòa để không chịu thua. Tuy nhiên, những ván cờ thua là những kinh nghiệm để mỗi kỳ thủ rèn luyện chiến thắng trong tương lai.
7m bio
Tuy vậy có rất nhiều tranh cãi về nguồn gốc cũng như người sáng lập ra cờ vua. Tương truyền, Ấn độ xưa có một vị vua độc tại tên Shahram với nhiều chính sách cai trị khiến lòng dân căm phẫn. Một ngày nọ có một vị hiền triết mong muốn khiến nhà vua hiểu ra tầm quan trọng của mỗi người dân trong việc xây dựng và bảo vệ vương quốc. Từ đó ông sáng tạo ra một trò chơi mà ở đó có vua, hoàng hậu, tháp, giáo sĩ trưởng, hiệp sĩ, và quân lính. Mỗi người bọn họ đều có những trách nhiệm và nghĩa vụ quan trọng góp phần vào thắng lợi chung.
Tiếp theo: tìm hiểu những quy luật đặc biệt. Khi mà những nguyên tắc cơ bản có thể bị thay đổi và bạn có thể vận dụng linh hoạt chúng vào chiến thuật của mình.
-
Tốt: Ký hiệu ô Tốt đang đứng (với thế cờ) hoặc ô Tốt di chuyển đến (Với ván cờ)
-
Mã: Ký hiệu là M
-
Tượng: Ký hiệu là T
-
Xe: Ký hiệu là X
-
Hậu: Ký hiệu là H
-
Vua: Ký hiệu là V
Ký hiệu các vị trí trên bàn cờ được gọi theo nguyên tắc cột trước hàng sau. Ví dụ ô được tạo ra với sự giao nhau của hàng 1 và cột a được gọi là ô a1.
Quân Tượng di chuyển theo đường chéo.
7m bio
Nhiều thập kỷ đầu kể từ khi cờ vua được biết đến rộng rãi luật chơi và cách chơi cờ vua có những biến đổi nhất định. Cho đến những năm 80 của thế kỷ 19, cờ vua trở thành môn thể thao trí tuệ thì luật chơi chính thống dần được hình thành và được lưu truyền cho đến bây giờ.
-
Mỗi lượt di chuyển quân Vua có thể tiến lùi theo phương đứng, phương ngang và phương chéo trong phạm vi một ô.
-
Khi quân vua bị bắt bởi các quân khác, trong cờ vua gọi là “chiếu”. Vị thế bạn phải nỗ lực di chuyển để tránh khỏi những thế bị “chiếu” bởi vì một khi quân Vua bị bắt mất đồng nghĩa với việc người chơi thua cuộc
-
Những nguyên tắc di chuyển cơ bản trên đây có thể có một vài thay đổi trong những thế cờ đặc biệt như Nhập Thành gần hay Nhập Thành xa mà chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn ở phần sau.
7m bio
Theo quy định của Liên đoàn cờ Việt Nam, các quân cờ có ký hiệu tiêu chuẩn như sau:
-
Quân Hậu có thể di chuyển theo phương đứng phương ngang và phương chéo. Vì thế quân Hậu được xem là quân quyền lực nhất trong cờ vua.
-
Nguyên tắc bắt quân của quân Hậu tương tự quân Xe, quân Tượng và đương nhiên quân Hậu cũng không được nhảy và các quân khác.
Quân Vua có thể tiến di chuyển 1 ô theo mọi hướng trong mỗi lượt.
7m bio
Như đã đề cập, trong cờ vua có một số quy luật bạn cần phải nắm chắc. Từ đó, bạn có thể chơi đúng và tránh những lỗi kỹ thuật cơ bản khi thi đấu.
-
Các quân tốt chỉ có thể tiến một bước trong mỗi nước di chuyển. Ngoại trừ lượt đầu tiên là có thể di chuyển 2 bước.
-
Quân tốt/chốt có thể bắt quân ở phía trước theo phương chéo. Và không đi hay bắt quân theo hướng ngược lại.
-
Nếu có một quân cờ ngay trước mặt thì quân tốt không thể di chuyển hay bắt quân đó.
Quân Mã di chuyển giống chữ “L”.
-
Phong cấp quân Tốt: Nếu di chuyển đến hàng cuối cùng bên kia bàn cờ vua thì quân Tốt có thể phong cấp thành bất cứ quân nào. Quân tốt thường được thăng cấp thành quân hậu. Và chỉ có quân Tốt mới được phong cấp.
-
Bắt tốt qua đường: Khi quân tốt đối phương di chuyển 2 ô ở lượt đầu tiên và ở cạnh quân tốt của bạn. Lúc này dù không ở đường chéo nhưng bạn vẫn có thể ăn quân tốt của đối phương. Bắt tốt qua đường chỉ được diễn ra ngay sau khi quân tốt đối phương đi nước đầu tiên, sang lượt sau sẽ không thể bắt nữa.
-
Nhập thành: Cho phép bạn có thể đưa quân Vua của mình đến vị trí an toàn. Đồng thời quân xe có thể rời khỏi vị trí góc bạn cờ và tham chiến. Các điều kiện thể thực hiện thế Nhập thành trong cờ vua: Một là, đây là lược đầu tiên của quân Vua. Hai là, đây cũng phải là lượt đầu tiên của quân Xe. Ba là, không được có bất kỳ quân nào chắn giữa vua và xe. Bốn là Vua không chị chiếu và đi cắt qua đường chiếu.
Theo đó mỗi nước đi sẽ được ghi lại theo thứ tự:
-
Quân Mã có thể di chuyển liên tục 2 ô cùng hướng. Sau đó di chuyển vào ô có phương vuông góc với hướng ban đầu. Đây là nguyên nhân khiến nước đi của quân mã có tính sáng tạo khiến đối thủ có lường trước.
-
Quân Mã là quân cờ duy nhất có thể nhảy quân cờ khác.
7m bio
Cờ vua đã xuất hiện từ khoảng 1500 năm khi mà nền văn hóa sông Ấn hưng thịnh. Khu vực bắc Ấn có thể được xem là cái nôi của Cờ vua. Sau đó bắt đầu thịnh hành khắp các quốc gia ở châu Á lúc bấy giờ.
Năm 1886, Giải vô địch cờ vua thế giới chính thức được tổ chức. Điều này đã khiến cộng đồng những người đam mê bộ môn này ngày càng mở rộng.
-
Mỗi kỳ thủ có hai quân Tượng – một ở ô trắng và một ở ô đen. Quân tượng đặt ở ô đen/tối màu sẽ luôn di chuyển theo các ô cùng màu với vị trí ban đầu.
-
Quân tượng có thể di chuyển theo đường chéo đến các ô còn trống. Hoặc ô có cờ đối phương đang chiếm giữa để bắt quân.
Quân Xe di chuyển dọc theo cột và hàng.
7m bio
Cách bố trí các quân cờ trên bàn cờ vua là một trong những kiến thức cơ bản nhất mà một kỳ thủ cần biết. Trước hết, bạn cần có những hiểu biết cơ bản về cách bố trí trên bàn cờ. Bàn cờ vua gồm 8 cột được ký hiệu lần lượt từ a đến h và 8 hàng được đánh dấu lần lượt từ 1 đến 8. Vì thể tổng cột trên bàn cờ có 64 ô được tô màu đen trắng xen kẽ. Mỗi người chơi có 16 quân cơ, trong đó có một quân vua -ký hiệu ♚, một quân hậu – ký hiệu ♛, hai quân xe, hai quân tượng – ký hiệu ♝ , hai quân mã – ký hiệu ♞ và tám quân tốt (chốt) – ký hiệu ♟.
Giống như ý nghĩa của quân tốt trong bàn cờ. Lúc này nhà vua mới hiểu ra tầm quan trọng của những điều nhỏ bé.
Bước 1: Xếp bạn cờ sao cho mỗi đấu thủ đều có ô trắng (hoặc ô màu nhạt) ở góc dưới tay phải.
Khi đảm bảo đủ các điều kiện bạn có thể thực hiện nước nhập thành. Di chuyển Vua hai ô về một phía của bàn cờ theo phương ngang. Quân Xe trong góc ra phía ngoài theo hướng của Vua di chuyển, đứng cạnh Vua nhưng ở phía ngược lại.
H.J.R. Murray – một nhà giáo dục người Anh, đã tiến hành những cuộc nghiên cứu sâu về lịch sử hình thành và phát triển của cờ vua. Bằng sự đam mê và nhiệt huyết của mình, ông đã cho ra đời quyển sách “Lịch sử cờ vua” vào năm 1913.
